Табиғаттан нәр алып

 Міндеттері:

ü  Оқушыларға табиғатқа қамқорлық жасау туралы түсіндіру;

ü  Оқушыларды табиғатты аяушылық сезімдерін дамыту;

ü  Оқушыларды сүйіспеншілікке,мейірімділікке тәрбиелеу.

  1.Ұйымдастыру кезеңi. 5 Т

1.  Сәлемдесу.

2.   Оқушыларды түгендеу.

2. Тыныштық сәтi. «Нұрға бөлену» 

Волшебная компазиция «Хрустальная грусть» 5 мин.
Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ-қолыңызды айқастырмаңыз. Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.
Елестетіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді, эмоцияңыз бен тілек-қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты.
Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз. Ол біртіндеп күшейе түсуде. Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы, ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналды.
Одан әрі нұр сіздің аузыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі сөздер ғана айтады. Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естиді. Нұр көздерімізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты ғана көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек ізгі, сәулелі ой келеді.
Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңызға сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз, олардың да жүрегі нұрға толсын.
Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан-жануарларға, өсімдіктерге, барлық тірі жанға таралсын… Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын… Нұр менің ішімде… Мен Нұрмын».
Осындай Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз…
Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде. Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.
Жаймен көзіңізді ашуға болады

Сізге «тыныштық сәті» ұнады ма? Қандай сезімде болдыңдар?

3.Үй тапсырмасы

№21  сабақ, 94-беттегі О. Бөкей  «Алтай» мәтінін оқып келу

1.  Алтай өлкесінің сұлулығын мәтін арқылы сезіне алдыңдар ма?

2. Өр Алтай, Асқар Алтай, асқан Алтай дегенде қандай сезімді аңғардыңдар?

3. Табиғат тамашасын сезіну адамға не үшін қажет?

4. Табиғат сұлулығын қалай сақтап қалуға болады?

5. Табиғат әдемілігі мен адам көркіне тамсану бірдей сезіле ме?

6. Адамның табиғатқа деген сүйіспеншілігі қандай сезім тудырады?
6. Сүйіспеншілік сезімі қандай қасиеттер арқылы орын алды?
7. Сүйіспеншілікті күнге теңестірудің сыры неде?

«Таза болса табиғат, аман болар адамзат» Ф.Оңғарсынова

2 рет — қыздар 2 рет – ұлдар 1 рет – барлығы қосылып айту.

ü  Табиғатсыз өмір сүру мүмкін бе?

ü  Егер адамдар ағаштарды кесіп,гүлдерді жұлып,ауаны,суды,жерді ластаса не болады?  Қалай ойлайсыңдар?

 Үзілген гүл
 Кеңес Оразбекұлы
Бүгін Жамал апай табиғат туралы, оның адамзат үшін маңызы жөнінде әңгімелеген.
Гүлмінез сабақтан келе салысымен, асханадан пышақ пен шыны ыдыс алып, үй сыртындағы қыратқа шығып кетті.
Біраздан кейін жүзі гүл-гүл жайнап, қайтып оралды. Қолындағы шыны ыдысқа қырдың ақ гүлдерін толтырып жинаған еді. Оларды бақша ішіндегі гүл егетін алаңға отырғыза бастады.
Осы кезде үйден шешесі шықты. Қызын бақша ішінде көрдіде, жанына келді.
-Қарашы, апа. Мына әдемі бәйшешектерді адырдан қазып алдым. Біздің Жамал апай айтты: «Табиғатты қорғау керек» деп…
-Сен оларды қорғаудың орнына, өсіп тұрған жерінен үзіп әкелдің ғой.
-Иә, міне, қарасайшы, тамырлары бар. Қайтадан отырғызып жатырмын. Мен бұларға күнде су құйып күтетін болам. Әйтпесе, далада оларға ешкім қарамайды. Жазға жетпей қурап қалатыны содан…
Шешесі мырс етіп күліп жіберді де, іле салмақты күйге ауысып:
— Сен дұрыс жасамадың, Гүлмінез,- деді.

  –Табиғатта не нәрсенің болса да өз орны, заңдылығы бар. Бұл бәйшешектер – көктемнің хабаршысы. Ерте гүлдейтіні де содан. Бұлар қурағанымен, орнын басқа гүлдер басады. Сонысымен де адамға қымбат. Мына гүлдер қай жерде гүлдесе, сол жерде ұрық шашып, ендігі жылы тағы өніп шығар еді. Ал сен оларды білместікпен зорлап әкелдің. Егер Жамал апайыңнан «Табиғатты қалай қорғаймыз?» деп сұрап алғаныңда, бұл іс болмас еді.
Гүлмінездің жүзі қызарып, төмен қарады. Шешесі қызының шашынан сипап:
— Бұларды енді осы орнынан қозғамай-ақ қой. Екінші рет қателік жасамауға тырыс. Жүр үйге, тамақ суып қалады, -деді.
Гүлмінез ілбіп басып шешесінің соңынан ерді. Сөйтсе де оның санасында «Табиғатты қалай қорғаймыз?» деген сауал жаңғырықтай қайталанғандай болды. Осыны келесі сабақта апайынан сұрап алуға бекінді.
Мәтін бойынша сұрақтар қою:
1. Гүлмінез неліктен бәйшешекті үзіп әкеліп, үйінің маңына отырғызды?
2. Гүлмінездің әрекетіне анасы қалай жауап берді?
3. Гүлмінездің іс- әрекеті туралы не айтуға болады?
4. Анасының «табиғаттың өз орны, заңдылығы бар»деген сөзін қалай түсіндіруге болады? Мысал келтіріңдер
5. Гүлмінездің «Табиғатты қалай қорғаймыз?» деген сұрағына қалай жауап берер едіңдер?

Кеңес Оразбекұлы –

Оңтүстік Қазақстан облысы Сарыағаш ауданы Дарбаза кеңшарында туып өскен.Жас жапзшы балалар пьессасын жазуда қаламгерлік танытып ұштап ұсынған бұл жинақ мектеп сахнасына арналған қойылымдардан тұрады. Тілі жатық оқиғасы қазақты шығармалар жас өскін көңілінен шығып келеді.

1 топ: Топырақ  «Табиғат — мен үшін қуаныш, өйткені… »

2 топ: Су  «Табиғат — мен үшін денсаулық, өйткені… »

3 топ: жылу  «Табиғат — мен үшін шығармашылық, өйткені… »

4 топ: Ауа «Табиғат — мен үшін екінші ана , өйткені… »

Талдау: Ал енді сұрақ? Адам үшін қайсысы маңыздырақ: су ма, ауа ма, топырақ немесе жер ме?    (Пікірталас)

7 Ойын:

Түйіндеме: Қазіргі уақытта қоршаған ортаның ластанғаны, жоғалып-құру жағдайында екендігі жиі айтылады. Әйтсе де мұны жою немесе түзету оңай шаруа емес екендігі де белгілі. Егер де ғылымда табиғатты тазалауға арналған құрал ойлап табылса да, мұның өзі сыртқы тазалықты сақтау болып қалмақ. Нағыз  сыртқы өзгеріс ішкі өзгерістен соң пайда болады. Олай болса осы кесте ішінен жақсы қасиеттерді тауып алайық.

Сөзі Қ.Мырзалиев

Әні: Е.Хасанғалиев

Жасыл жайлау-түкті кілем көк кілем,

Көк кілемде көп ойнаймын, көп күлем.

Айдарымнан сипап өткен самалды,

Қазағымның алақаны деп білем.

Қайырмасы:

Қайда жүрсең атамекен,

Көкейіңде жатады екен.

Күннің өзі ұясына,

Қимай оны батады екен.

Жасыл жайлау – түкті кілем көк кілем,

Көк кілемде көп аунаймын көп күлем.

Асқар тауың, аспанымен таласқан,

Қазағымның мәртебесі деп білем.

Қ-сы:

9. Үй тапсырмасы.

22 сабақтың 99 бетіндегі Қ.Толыбаевтың  «Қайыңның қасіреті»мәтінін оқып келу.

10. Соңғы тыныштық сәтi.

Балалар, дұрыс отырайық, арқаларыңызды түзу ұстайық, қолдарыңызды партаға қоюға болады,көздеріңізді жұмайық. Тыныштықта тұрып, өзіміздің Арынғазы Аманкелдінің «Салтанат» күйін тындайық, табиғат-анамызды тындайық. Алақаңдарыңызды күннің көзіне жайыңыз. (тыныштық).Көк аспаннан және көктемгі жылы күннің сәулелерін сезіңіз (тыныштық)Оқушылар көздерін жұмып,бүгінгі сабақтан не үйренгендерін естеріне алып,іштейөздеріне,мұғалімге,барлық әлемге тыныштық,сүйіспеншілік жолдап, ризашылықтарын білдіреді. Қолымызды жайып, бізге өмір, денсаулық, қуаныш және жақсы көңіл күй сыйлаған Ана-Табиғатқа «Рахмет» деп айтайық.

Сабаққа қатысқандарына рахмет!